Wkrótce Wielkanoc

 Zbliża się Wielkanoc, pora więc przypomnieć kilka tradycji.

Święconka

Święconka - nazwa pokarmów święconych w Wielką Sobotę w Kościołach katolickich Polski. Pokarmy te są spożywane w trakcie uroczystego śniadania wielkanocnego w Wielką Niedzielę. Zwyczaj ten ma wczesnośredniowieczną tradycję, siega VII wieku.

Do kościoła przynosimy koszyczek wielkanocny, w którym nie może przede wszystkim zabraknąć jajek (symboli nowego życia), w postaci kolorowych  Pisanek. Kolorowane są one przy użyciu łupin od cebuli, młodego żyta, kory dębowej, liści, wosku lub specjalnych naturalnych farbek. Jest tam też Baranek (dawniej formowany z masla lub ciasta) w specjalnych formach, później cukrowy i z chorągiewką z napisem Alleluja, obecnie często z czekolady; symbolizuje on zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.

 

W koszyczku jest też sól, która miała chronić przed zepsuciem. Poswiecić należy również: chleb, wędliny, chrzan, pieprz, ser, ciasta świąteczne (np. mazurek, pascha, lukrowana babka, kołacz, strucle). Koszyczek, najczęściej z wikliny, przystraja się zielonymi listkami i haftowaną serwetką. Tradycja święconki jest pielegnowana przez wiçkszość Polaków w kraju i zagranicą.  Z okazji poswięcenia pokarmów nie zapomnijmy o zlożeniu ich części (lub ofiary) na rzecz ludzi cierpiących niedostatek, aby nie byli głodni.

 

Śniadanie wielkanocne

W polskim zwyczaju, po porannej rezurekcji w Niedzielę Wielkanocną, cała rodzina zasiada do uroczystego śniadania wielkanocnego, które rozpoczyna się składaniem życzeń i dzieleniem się święconką z koszyczka. Na stołach znajdują się jajka, wędliny, wielkanocne baby i mazurki. Stoły zdobione są bukietami z bazi i pierwszych wiosennych kwiatów.

 

W niektórych regionach, np. na Śląsku, rodzice chowali w domu, ogrodzie koszyczki ze słodyczami, prezenty od wielkanocnego zajączka, na poszukiwanie których wyruszały dzieci. Zwyczaj ten obecnie rozpowszechnił się w formie obdarowywania się w tym dniu drobnymi upominkami.

 

Śmigus Dyngus

Śmigus-Dyngus lub lany poniedziałek to nazwa Poniedziałku Wielkanocnego w Polsce. Tego dnia stosowane są unikalne praktyki.

 

W Polsce, tradycyjnie z samego rana chłopcy polewali wodą głowę dziewcząt, które im się podobały i/lub uderzali je po nogach rózgami z długich cienkich gałązek wykonanych z wierzby, brzozy lub zdobionych gałązek drzewa. Symbolizowało to wiosenne oczyszczenie z brudu i chorób, a w późniejszym czasie także i z grzechu.

 

Młode niezamężne dziewczęta były na ogół celem i dziewczyna, która nie była obiektem takich działań była powszechnie uznawana za nieatrakcyjną. Ostatnio tradycja zmieniła się i w pełni koncentruje się na polewaniu wodą. Bardziej wyszukaną metodą stosowaną współcześnie jest również spryskiwanie perfumami.

 

Święcenie pokarmów

W Dublinie od kilku lat święcenie odbywa się w parafii polskiej pw. św. Audeona oraz w kościele Dominikanów. Ze względu na olbrzymie tłumy, jakie się tam tego dnia zbierają oraz usytuowanie obu kościołów w centrum miasta, wielu Polaków szuka innego miejsca na poświęcenie swych wielkanocnych smakołyków.

 

Warto przypomnieć, że już od 3 lat organizowane jest święcenie pokarmów w Wielką Sobotę, 23 kwietnia, o godzinie 11:00 w kościele Św. Brygidy w Blanchardstown Village, przy Main Street.

 

 

Tomasz J. Kaplan

www.kaplan.pl